เมนู

พระผู้มีพระภาคเจ้าครั้นทรงแสดงพรหมจรรย์ผ่องใสควรดื่มด้วยอำนาจ
แห่งอินทรีย์ พละโพชฌงค์และองค์แห่งมรรคตามลำดับแห่งโพธิปักขิยธรรมมี
อินทรีย์เป็นต้นอย่างนี้แล้ว เมื่อจะทรงแสดงความผ่องใสแห่งพรหมจรรย์อันตั้ง
อยู่ในที่สุดอีก จึงทรงการทำมรรคให้เป็นธรรมถึงก่อน เพราะมรรคเป็น
ประธาน แล้วจึงทรงแสดงองค์แห่งมรรค โพชฌงค์ พละและอินทรีย์.
บทมีอาทิว่า อาธิปเตยฺยฏฺเฐน อินฺทฺริยา มณฺโฑ อินทรีย์เป็น
ความผ่องใส เพราะอรรถว่า เป็นใหญ่ คือ อินทรีย์เป็นโลกิยะและโลกุตระ
เป็นความผ่องใส ตามที่ประกอบไว้. พึงทราบบทนั้นโดยนัยดังกล่าวแล้วใน
หนหลัง.
อนึ่ง ในบทนี้ว่า ตถฏฺเฐน สจฺจ มณฺโฑ สัจจะเป็นความ
ผ่องใส เพราะอรรถว่าเป็นสัจจะแท้ พึงทราบว่าท่านกล่าวว่า สัจจญาณเป็น
สัจจะ เพราะไม่มีทุกขสมุทัย เป็นความผ่องใส ดุจในมหาหัตถิปทสูตร.
จบอรรถกถามัณฑเปยยกถา
และ
จบอรรถกถามหาวรรค


รวมกถาที่มีในวรรคนี้ คือ


1. ญาณกถา 2. ทิฏฐิกถา 3. อานาปานกถา 4. อินทริยกถา
5. วิโมกขกถา 6. คติกถา 7. กรรมกถา 8. วิปัลลาสกถา 9. มรรคกถา
10. มัณฑเปยยกถา และอรรถกถา.
นิกายอันประเสริฐนี้ เป็นวรมรรคอันประเสริฐที่หนึ่ง ไม่มีวรรคอื่น
เสมอท่านตั้งไว้แล้ว ฉะนี้แล.